مغز متفکر جهان شیعه, امام جعفر صادق
شیعیان خود را جعفری میخوانند و ششمین امامشان اباعبدالله جعفر بن محمد الصادق را رئیس مذهب خود معرفی میکنند. بسیار به ایشان میبالند و میگویند فردی دانشمند و فرزانه و دانا بوده است و چهار هزار شاگرد داشته و افراد بسیاری را علم آموخته است.(۱)متاسفانه بدلیل عقب ماندگی و کمبودهایی که در جوامع اسلامی وجود دارد. مسلمانان در پی اثبات حقانیت خویش مدام متوسل به بافته های عجیب و غریب هستند دریغ از اینکه همین تفاخر بیجا موجب سرافکندگی و از هم پاشی بیشتر جوامع اسلامی شده است. جامعه ای که وضعیتش آنقدر اسف بار است که از سال ۱۳۵۶ تا امروز کتابی فاقد اصالت، غیرعلمی و نامعتبر را مجوز میدهد و ذهن های بیماری به بار می آورد که با اوهام خویش مشعوف باشند و برخود ببالند؛ عوامی مستغرق در اوهام.
کتاب «مغز متفکر جهان شیعه» نمونه ای از این آثار واپس گرایانه است. که نمایانگر اندیشه‌ی دینی در دهه‌ی پنجاه تا به امروز است. سالهاست که بازار هویت‌جویی و هویت‌خواهی در اسلام گرم است؛ و انتشار کتاب‌هایی که زمینه ساز آشتی دین و دنیای مدرن و بازسازی هویت دینی یا تحلیل علمی تاریخ اسلام باشند، با استقبال عامه‌ی مردم مواجه میشود. دفاع علمی از دین، در برابر کمبودها و بازسازی گفتمان دینی به زبان روز. در چنین فضایی بود که کتاب «مغز متفکر جهان شیعه: امام جعفر صادق» پا به اجتماع گذاشت تا ضمن تأیید گفتمان علمی، تبار دینی آن را برجسته کند.نویسنده در مقدمه کتاب مدعی است: این کتاب ترجمه(غیرلفظی) تحقیق مرکز مطالعات اسلامی استراسبورگ در همایش شیعه‌شناسی فرانسه است. این مجمع سالانه برروی یک موضوع تحقیق میکند و در پایان سال همایشی را برگزار کرده و نتیجه را منتشر میکنند. این فعالیت ها اختصاصی به اسلام ندارد و شامل تمام ادیان میشود. اعضای این انجمن از اساتید دانشگاه استراسبورگ و از دیگر کشورها هستند. در این پژوهش ۲۵ تن از کارشناسان حوزه‌ی اسلام‌شناسی شرکت داشته‌اند…(۲)
این کتاب ۵۰۰ صفحه ای در بیان “علم جعفر بن محمد” اولین بار در سال ۱۳۵۶ شمسی توسط ذبیح الله منصوری به چاپ رسید و بعد از آن نسخه ی مختصری در حدود ۱۲۰ صفحه از مستندات روایی و اسلامی از این اثر توسط یكی از فضلای قم با نام سید محمد صحفی منتشر شد. این کتاب به زبان‌های مختلف از جمله عربی(الامام الصادق كما تعرفه علماء الغرب)، انگلیسی(Imam Jafar Ibn Muhammad As-Sadiq A.S. : The Great Muslim Scientist and Philosopher) و اردو (انکشافات علمی امام صادق) ترجمه شده است که نشان از عمومیت این مسأله نزد عامه‌ی جوامع اسلامی دارد.(۳)بررسی این کتاب وقتی جالب میشود که تمام نسخ ترجمه شده این کتاب از نسخه ی فاقد سند اولیه فارسی ذبیح الله منصوری ترجمه شده است و سرنخی از نسخه ی فرانسوی کتاب که نسخه ی اصلی است وجود ندارد که این خود نشانگر جعلی و ساخته ذهن بودن کتاب توسط آقای منصوری است.علاوه بر مشکلی که در اصالت این اثر واقع است؛ مرکز (مطالعات اسلامی) استراسبورگ و دانشمندان نامبرده در کتاب وجود خارجی ندارند و یا به دروغ نام آنها درج شده است. پژوهش ها در یافتن منبع اصلی به زبان فرانسوی، یا مجمع مطالعات اسلامی استراسبورگ و همایش اسلام‌شناسی بی نتیجه مانده است و در زمانی که از خود نویسنده درخواست شده ایشان یا پاسخگو نبوده اند و یا پاسخ نامشخص داده اند. به طوری که امثال بازرگان در زمان انتشار کتاب خواستار اصل فرانسوی آن شده اند و درنیافته اند.(۴)
همچنین مراکزی که به نام مرکز مطالعات اسلامی در شهر استراسبورگ فعالیت میکنند، در واقع، کلاس‌های عقیدتی وابسته به مساجد اند که بیش از آن که کارکرد آموزشی داشته باشند، کارکرد اجتماعی دارند و اگر سودای آموزش و پژوهشی در آنها یافت بشود، در حد آموزش قرآن و زبان‌های عربی و بومی است و فارغ از دغدغه‌های دانشگاهی و آکادمیک مانند برگزاری همایش اسلام‌شناسی است.(۵) با این وضع بسیار عجیب است این کتاب قطور کماکان منتشر میشود و مورد مباهات شیعیان قرار میگیرد.(۶)
منابع:۱. کلینی، کافی، ج ۲، ص ۲۳۳، ح ۹، دار الکتب الإسلامیة، تهران، ۱۳۶۵ ش.۲. آقای (آرمان بل) استاد دانشگاه‌های بروکس و گان، در بلژیک، آقای (ژان – اوبن) استاد دانشگاه گان، آقای (روبرت برونشویک) استاد دانشگاه پاریس، آقای (کلود کاهن) استاد دانشگاه پاریس، آقای (انریکو جردلی) استاد دانشگاه در ایتالیا و معاون فرهنگستان، آقای (هانری ـ کوربن) استاد دانشگاه و مدیر مطالعات مربوط به علوم مذهب‌شناسی، آقای (توفیق ـ فحل) استاد دانشگاه استراسبورگ، آقای (فرانسیکو گابریلی) استاد دانشگاه رم، پروفسور (ریچاد ـ گرام لیخ) استاد دانشگاه در آلمان غربی، خانم (آن ـ لمبتون) استاد دانشگاه لندن، آقای (ژرار ـ لوکنت) استاد دانشگاه السنه شرقی در پاریس، آقای (ایوون لنبان ـ دویل فوند) مدیر انستیتوی تحقیقات علمی در پاریس، آقای (ویلفرید ـ مدلونگ) استاد دانشگاه شیکاگو در آمریکا، آقای (هانری ماسه) استاد دانشگاه در فرانسه، آقای (شارل پلا) استاد دانشگاه در پاریس، آقای (ژورژ ـ وازدا) استاد دانشگاه لیون در فرانسه، آقای (الیاش) استاد دانشگاه کالیفورنیا، خانم (دورن ـ هینچ کلیف) استاد دانشگاه لندن، آقای (فریتز مه یر) استاد دانشگاه بال در سوئیس، آقای (ژوزف ـ مانوز) استاد دانشگاه فری بورگ در آلمان غربی، آقای (هانس ـ مولر) استاد دانشگاه فری بورگ در آلمان غربی، آقای (هانس ـ رومر) استاد دانشگاه در آلمان غربی و… (صفحه ۵ و۶)۳. انگلیسی در . ذکر برخی از ناشرین این اثر: تهران : طلوع خ‍ورش‍ی‍د، ۱۳۸۴. تهران: بدرقه جاویدان، ۱۳۸۴. تهران: دنیای دان‍ش، ۱۳۸۰. هران: جاویدان، ۱۳۶۴.هران: جاویدان، ۱۳۸۰.تهران: جاویدان، ۱۳۵۶. ی‍زد: ک‍وث‍ر ه‍دای‍ت، ۱۳۸۳. قم: اهل ب‍ی‍ت(ع)، ۱۳۷۰.هران: بدرقه جاویدان: جاویدان، ۱۳۸۸.Qum: Imam Hussain Pub, ۱۳۸۱ = ۲۰۰۲.
کتاب «مغز متفکر جهان شیعه» نمونه ای از این آثار واپس گرایانه است. که نمایانگر اندیشه‌ی دینی در دهه‌ی پنجاه تا به امروز است. سالهاست که بازار هویت‌جویی و هویت‌خواهی در اسلام گرم است؛ و انتشار کتاب‌هایی که زمینه ساز آشتی دین و دنیای مدرن و بازسازی هویت دینی یا تحلیل علمی تاریخ اسلام باشند، با استقبال عامه‌ی مردم مواجه میشود. دفاع علمی از دین، در برابر کمبودها و بازسازی گفتمان دینی به زبان روز. در چنین فضایی بود که کتاب «مغز متفکر جهان شیعه: امام جعفر صادق» پا به اجتماع گذاشت تا ضمن تأیید گفتمان علمی، تبار دینی آن را برجسته کند.نویسنده در مقدمه کتاب مدعی است: این کتاب ترجمه(غیرلفظی) تحقیق مرکز مطالعات اسلامی استراسبورگ در همایش شیعه‌شناسی فرانسه است. این مجمع سالانه برروی یک موضوع تحقیق میکند و در پایان سال همایشی را برگزار کرده و نتیجه را منتشر میکنند. این فعالیت ها اختصاصی به اسلام ندارد و شامل تمام ادیان میشود. اعضای این انجمن از اساتید دانشگاه استراسبورگ و از دیگر کشورها هستند. در این پژوهش ۲۵ تن از کارشناسان حوزه‌ی اسلام‌شناسی شرکت داشته‌اند…(۲)
این کتاب ۵۰۰ صفحه ای در بیان “علم جعفر بن محمد” اولین بار در سال ۱۳۵۶ شمسی توسط ذبیح الله منصوری به چاپ رسید و بعد از آن نسخه ی مختصری در حدود ۱۲۰ صفحه از مستندات روایی و اسلامی از این اثر توسط یكی از فضلای قم با نام سید محمد صحفی منتشر شد. این کتاب به زبان‌های مختلف از جمله عربی(الامام الصادق كما تعرفه علماء الغرب)، انگلیسی(Imam Jafar Ibn Muhammad As-Sadiq A.S. : The Great Muslim Scientist and Philosopher) و اردو (انکشافات علمی امام صادق) ترجمه شده است که نشان از عمومیت این مسأله نزد عامه‌ی جوامع اسلامی دارد.(۳)بررسی این کتاب وقتی جالب میشود که تمام نسخ ترجمه شده این کتاب از نسخه ی فاقد سند اولیه فارسی ذبیح الله منصوری ترجمه شده است و سرنخی از نسخه ی فرانسوی کتاب که نسخه ی اصلی است وجود ندارد که این خود نشانگر جعلی و ساخته ذهن بودن کتاب توسط آقای منصوری است.علاوه بر مشکلی که در اصالت این اثر واقع است؛ مرکز (مطالعات اسلامی) استراسبورگ و دانشمندان نامبرده در کتاب وجود خارجی ندارند و یا به دروغ نام آنها درج شده است. پژوهش ها در یافتن منبع اصلی به زبان فرانسوی، یا مجمع مطالعات اسلامی استراسبورگ و همایش اسلام‌شناسی بی نتیجه مانده است و در زمانی که از خود نویسنده درخواست شده ایشان یا پاسخگو نبوده اند و یا پاسخ نامشخص داده اند. به طوری که امثال بازرگان در زمان انتشار کتاب خواستار اصل فرانسوی آن شده اند و درنیافته اند.(۴)
همچنین مراکزی که به نام مرکز مطالعات اسلامی در شهر استراسبورگ فعالیت میکنند، در واقع، کلاس‌های عقیدتی وابسته به مساجد اند که بیش از آن که کارکرد آموزشی داشته باشند، کارکرد اجتماعی دارند و اگر سودای آموزش و پژوهشی در آنها یافت بشود، در حد آموزش قرآن و زبان‌های عربی و بومی است و فارغ از دغدغه‌های دانشگاهی و آکادمیک مانند برگزاری همایش اسلام‌شناسی است.(۵) با این وضع بسیار عجیب است این کتاب قطور کماکان منتشر میشود و مورد مباهات شیعیان قرار میگیرد.(۶)
منابع:۱. کلینی، کافی، ج ۲، ص ۲۳۳، ح ۹، دار الکتب الإسلامیة، تهران، ۱۳۶۵ ش.۲. آقای (آرمان بل) استاد دانشگاه‌های بروکس و گان، در بلژیک، آقای (ژان – اوبن) استاد دانشگاه گان، آقای (روبرت برونشویک) استاد دانشگاه پاریس، آقای (کلود کاهن) استاد دانشگاه پاریس، آقای (انریکو جردلی) استاد دانشگاه در ایتالیا و معاون فرهنگستان، آقای (هانری ـ کوربن) استاد دانشگاه و مدیر مطالعات مربوط به علوم مذهب‌شناسی، آقای (توفیق ـ فحل) استاد دانشگاه استراسبورگ، آقای (فرانسیکو گابریلی) استاد دانشگاه رم، پروفسور (ریچاد ـ گرام لیخ) استاد دانشگاه در آلمان غربی، خانم (آن ـ لمبتون) استاد دانشگاه لندن، آقای (ژرار ـ لوکنت) استاد دانشگاه السنه شرقی در پاریس، آقای (ایوون لنبان ـ دویل فوند) مدیر انستیتوی تحقیقات علمی در پاریس، آقای (ویلفرید ـ مدلونگ) استاد دانشگاه شیکاگو در آمریکا، آقای (هانری ماسه) استاد دانشگاه در فرانسه، آقای (شارل پلا) استاد دانشگاه در پاریس، آقای (ژورژ ـ وازدا) استاد دانشگاه لیون در فرانسه، آقای (الیاش) استاد دانشگاه کالیفورنیا، خانم (دورن ـ هینچ کلیف) استاد دانشگاه لندن، آقای (فریتز مه یر) استاد دانشگاه بال در سوئیس، آقای (ژوزف ـ مانوز) استاد دانشگاه فری بورگ در آلمان غربی، آقای (هانس ـ مولر) استاد دانشگاه فری بورگ در آلمان غربی، آقای (هانس ـ رومر) استاد دانشگاه در آلمان غربی و… (صفحه ۵ و۶)۳. انگلیسی در . ذکر برخی از ناشرین این اثر: تهران : طلوع خ‍ورش‍ی‍د، ۱۳۸۴. تهران: بدرقه جاویدان، ۱۳۸۴. تهران: دنیای دان‍ش، ۱۳۸۰. هران: جاویدان، ۱۳۶۴.هران: جاویدان، ۱۳۸۰.تهران: جاویدان، ۱۳۵۶. ی‍زد: ک‍وث‍ر ه‍دای‍ت، ۱۳۸۳. قم: اهل ب‍ی‍ت(ع)، ۱۳۷۰.هران: بدرقه جاویدان: جاویدان، ۱۳۸۸.Qum: Imam Hussain Pub, ۱۳۸۱ = ۲۰۰۲.
اما احاطه اين حضرت را به علوم مختلف را ميتوان در مطلب زير يافت:
احاطه امام صادق به علم نجوم
زنديقي از امام صادق عليه السلام سئوال كرد: در باره خورشيد به من بگو، كجا غروب مي¬كند؟
آن حضرت عليه السلام در پاسخ فرمود: يكي از علما گفته است: وقتي خورشيد غروب مي كند و از گنبد آسمان به زير مي آيد، فلك آن را همچنان بالا مي برد تا به جايگاه طلوعش برساند. يعني خورشيد در چشمه گل آلودي غروب مي كند سپس زمين را مي شكافد و به مطلع خود باز مي گردد. پس در زير عرش به سجده مي¬افتد تا اذن طلوع بگيرد و هر روز نورش با نور جديدي جايگزين مي شود.
گفت: كرسي بزرگتر است يا عرش؟ فرمود: به جز عرش، هر چيزي كه خدا خلق كرده است در درون كرسي قرار دارد. عرش بزرگتر از آن است كه كرسي، آن را احاطه كند. گفت: آيا روز را پيش از شب خلق كرده است؟
فرمود: بله، روز را پيش از شب خلق كرده است، خورشيد را پيش از ماه و زمين را پيش از آسمان. زمين را بر پشت ماهي و ماهي را در آب و آب را در دل صخره¬اي توخالي و صخره را بر شانه يك فرشته و فرشته را بر روي خاك و خاك را بر روي باد عقيم و باد را بر روي هوا قرار داد و هوا توسط قدرت (خداوند) كنترل مي¬شود و در زير باد عقيم، چيزي جز هوا و تاريكي وجود ندارد و در وراي آن پهناوري و تنگي و چيزي كه به وهم درآيد، نيست. سپس خداوند كرسي را خلق كرد و آسمان¬ها و زمين را در درون آن قرار داد. كرسي از هر چيزي كه خلق شده است، بزرگتر است. سپس عرش را كرد و آن را بزرگتر از كرسي قرار داد.
منبع : احتجاج صفحه ۳۵۱
آن حضرت عليه السلام در پاسخ فرمود: يكي از علما گفته است: وقتي خورشيد غروب مي كند و از گنبد آسمان به زير مي آيد، فلك آن را همچنان بالا مي برد تا به جايگاه طلوعش برساند. يعني خورشيد در چشمه گل آلودي غروب مي كند سپس زمين را مي شكافد و به مطلع خود باز مي گردد. پس در زير عرش به سجده مي¬افتد تا اذن طلوع بگيرد و هر روز نورش با نور جديدي جايگزين مي شود.
گفت: كرسي بزرگتر است يا عرش؟ فرمود: به جز عرش، هر چيزي كه خدا خلق كرده است در درون كرسي قرار دارد. عرش بزرگتر از آن است كه كرسي، آن را احاطه كند. گفت: آيا روز را پيش از شب خلق كرده است؟
فرمود: بله، روز را پيش از شب خلق كرده است، خورشيد را پيش از ماه و زمين را پيش از آسمان. زمين را بر پشت ماهي و ماهي را در آب و آب را در دل صخره¬اي توخالي و صخره را بر شانه يك فرشته و فرشته را بر روي خاك و خاك را بر روي باد عقيم و باد را بر روي هوا قرار داد و هوا توسط قدرت (خداوند) كنترل مي¬شود و در زير باد عقيم، چيزي جز هوا و تاريكي وجود ندارد و در وراي آن پهناوري و تنگي و چيزي كه به وهم درآيد، نيست. سپس خداوند كرسي را خلق كرد و آسمان¬ها و زمين را در درون آن قرار داد. كرسي از هر چيزي كه خلق شده است، بزرگتر است. سپس عرش را كرد و آن را بزرگتر از كرسي قرار داد.
منبع : احتجاج صفحه ۳۵۱
توضیحی مختصر در مورد منبع :
نویسنده آن، ابومنصور شیخ احمد بن علی بن ابیطالب طبرسی از محدثین موثق و علمای بزرگ نیمه اول قرن ششم هجری قمری است. این کتاب، محاجات و مناظرات پیغمبر اسلام و ائمه شیعه و استدلال‌های برخی از اصحاب ائمه در برابر مخالفان و افراد مختلف و پیروان ادیان غیر اسلامی، نسبت به اصول و فروع دین اسلام و مذهب شیعه اثنی عشری است. همچنین برخی از مکاتبات امام زمان که در زمان غیبت صغری از طریق نواب ایشان بوده و نیز ذکر توقیعاتی از ناحیه مقدسه به بعضی از علما، در قسمت آخر، درج شده‌است. نام دیگر «احتجاج» «الاحتجاج علی اهل اللجاج» است که ظاهراً ساخته دیگران می‌باشد و در خطبه مولف نیامده است.
نویسنده آن، ابومنصور شیخ احمد بن علی بن ابیطالب طبرسی از محدثین موثق و علمای بزرگ نیمه اول قرن ششم هجری قمری است. این کتاب، محاجات و مناظرات پیغمبر اسلام و ائمه شیعه و استدلال‌های برخی از اصحاب ائمه در برابر مخالفان و افراد مختلف و پیروان ادیان غیر اسلامی، نسبت به اصول و فروع دین اسلام و مذهب شیعه اثنی عشری است. همچنین برخی از مکاتبات امام زمان که در زمان غیبت صغری از طریق نواب ایشان بوده و نیز ذکر توقیعاتی از ناحیه مقدسه به بعضی از علما، در قسمت آخر، درج شده‌است. نام دیگر «احتجاج» «الاحتجاج علی اهل اللجاج» است که ظاهراً ساخته دیگران می‌باشد و در خطبه مولف نیامده است.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر